Bescheiden besluiten

Je hebt een probleem, maar weet dat je nog niet alles weet. In de overheid heb je het dan een echt lastig. Je weet dat je niet kunt wachten, want de omgeving vraagt om ingrijpen! Maar je weet niet hoe erg het probleem is en hoe hard je moet je ingrijpen. Wat je ook doet, het is altijd fout! Neem je heel harde maatregelen, dan wordt er later geklaagd dat het niet nodig was en dat je belastinggeld hebt verspild. Neem je beperkte maatregelen, dan kan blijken dat je fout zat en dat harde maatregelen nodig waren.

Bescheiden besluiten is stapsgewijs besluiten om je besluit steeds aan te kunnen passen aan nieuwe informatie die pas na je besluit binnenkomt. De term is van Amitai Etzioni.

Het klinkt ingewikkeld om je besluit aan te passen aan nieuwe informatie? Dat is het helemaal niet. Denk even aan de huisarts waar je met vage klachten komt. De huisarts weet dat er heel veel opties zijn, maar dat er ook veel niet helemaal zeker is. Is het wel nodig om een medicijn voor te schrijven? Kun je ook kijken hoe je jezelf geneest? Dus de huisarts kan zeggen: kijk het even aan en als het niet binnen twee dagen verbetert, kom je terug. Is het niet over? Dan kijken we hoe het er uit ziet en kunnen we geneesmiddel x proberen. Helpt dat niet, dan schakelen we over op zwaarder middel y.

Het kwam naar voren bij de presentatie van het boek zelf besluiten. De overheid kan toch niet zomaar iets doen en er bij zeggen dat ze niet weet of het werkt? Iets uitproberen is niet echt geruststellend. Bij de presentatie gaf een aanwezige huisarts aan dat het juist een methode is waarbij je veel meer samen gaat besluiten. Je overlegt als huisarts met de patiënt, legt uit wat je denkt dat mogelijk is en spreekt af om samen goed op te letten wat er gebeurt. Heel vaak stelt de dokter voor nog even niets te doen en te kijken hoe het zich ontwikkelt om daarna wel een medicijn te kiezen. Zo kan het natuurlijk ook met overlast in een buurt. Je wilt niet meteen met de ME de buurt in om verdachten op te pakken, maar je bespreekt met bezorgde bewoners wat er mogelijk aan gedaan kan worden, wat eens uitgeprobeerd kan worden. Juist met bezorgde bewoners kun je beter in de gaten houden wat er gebeurt.

Besluiten is ook niet zo statisch als sommige mensen denken. De uitdrukking “knopen doorhakken”, suggereert ferme besluiten waar je niet op terug kunt komen. Lang niet alle besluiten zijn zo fundamenteel dat je een knoop moet doorhakken. Vaak gaat het om wat uitproberen, ontwarren en steeds verder komen. In het bedrijfsleven is het heel gewoon om te werken met bèta-versies: iets uitbrengen waar je bij zegt dat je nog niet weet of alles goed werkt.

Je probeert eens wat uit, leert van je fout en probeert iets anders uit. Huisartsen bouwen op eeuwen ervaring met besluiten: diagnoses stellen, steeds meer informatie krijgen, rekening houden met gunstige en ongunstige scenario’s. Zij besluiten juist heel bescheiden.