Je kunt je nog zo goed gedocumenteerd hebben, dat wil nog niet zeggen dat mensen inzien dat je je goed hebt voorbereid en je van de hoed en de rand weet. Dat kan jouw proces in de weg gaan zitten. Hoe komt dat en wat kun je doen?
Toen ik bij de Consumentenbond werkte, mocht ik eens een verhaal houden over het belang van consumentenrechten en kritische consumenten. Ik had me terdege voorbereid. In de bibliotheek had ik voorbeelden gevonden van hoe de economie functioneerde zonder veel countervailing power. Ik liet zien waarom vroeger een waag heel belangrijk was om te kunnen zien of er niet gesjoemeld werd met gewichten. Ik was teruggegaan naar de oprichting van de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen en liet zien wat die voor elkaar had gekregen wat we nu heel gewoon vonden. Zo waren er in het begin van de vorige eeuw giftige lepels te koop. Het ging hier niet om siervoorwerpen: de lepels werden verkocht om mee te eten. Typisch iets wat de individuele koper niet kan checken. En inderdaad stond op de laatste sheet dat lid zijn van een belangenorganisatie er nog steeds toe doet.
Later las ik het boekje van de grote bijeenkomst waarbij van elke spreker verslag werd gedaan. Er stond iets als Hein Albeda van de Consumentenbond vertelde waarom het belangrijk is om lid te zijn van de Consumentenbond.
Ik baalde ervan. Had diegene mijn tekst wel gehad? Had ik daar zo op gezwoegd? Later ebgreep ik hoe perceptie werkt. Degene die verslag deed van alle voordrachten had een bepaalde verwachting gehad van mijn verhaal en die verwachting werd aan het eind op een bepaalde manier bevestigd.
Ook jij schat anderen in
Kijk eens naar jezelf. Als jij vooraf hoort dat er twee verhalen worden verteld. Een door een bekende management-goeroe en een door een stagiair, dan begin je al met het invullen van je verwachtingen. Alles wat de management-goeroe zegt dat je in je indruk bevestigt dat hij er veel vanaf weet vind je interessant. De stagiair geef je minder aandacht en hoe goed zijn verhaal ook is, het zal extra inspanning van je vragen om door te krijgen dat zijn verhaal meer inhoud heeft. De goeroe is gewoon geloofwaardiger omdat je weet dat veel mensen hem serieus nemen.
Zo gaat het dus als wij, gewone mensen, iets willen vertellen. Eerst maken de luisteraars een inschatting van de waarde van ons verhaal. Daarna luisteren ze pas.
Wat je daar aan kunt doen?
Sommigen doen dat door namen van bekende Nederlanders te laten vallen: “gisteren zei de burgemeester tegen me ….”. Ik heb er een hekel aan, maar het werkt wel. Omdat mensen aan sommige mensen in de organisatie meer waarde toekennen dan aan jou, is het handig als je hen mee kunt krijgen. Ga vooraf even langs om hun steun te verkrijgen. Actiegroepen doen dat bijvoorbeeld met een comite van aanbeveling: als je eenmaal de bekende en gewaardeerde politicus X mee hebt, laten mensen zich makkelijker overtuigen omdat ze beter naar je luisteren. Ondertussen bouw je zelf gezag op.