Er zijn mensen die geld verdienen met het maken van goede beslissingen. Ik heb het niet over de politiek, die verdienen eerder herverkiezing of juist niet. Het verbaast mij dat er niet meer aandacht is voor de manier waarop beleggers hun beslissingen evalueren en leren om steeds beter te beslissen.
Howard Marks is een belegger die over dat nemen van besluiten veel schrijft. Je kunt een aantal van zijn inzichten zo in de politiek toepassen. Zo kijkt hij naar een marktcyclus. In het begin van een cyclus kun je risico’s nemen: Hoe verder je in de cyclus zit, des te groter de risico’s en lager de rendementen. Hij stelt dan bijvoorbeeld dat je in het begin van de cyclus gokjes moet wagen en risico’s moet nemen en aan het eind van de cyclus voorzichtig moet zijn.
Dat is tevens een les voor politici. Als je wethouder wordt kijk je aan tegen een cyclus van 4 jaar. In het begin van die cyclus moet je risico’s nemen en gokjes wagen. Er is tijd om aan je ingezette werk te schaven en als het blijkt niet te werken, wordt je er niet direct op afgerekend. Maar je hebt wel tijd om wat goed gaat te koesteren en verder uit te bouwen. Aan het eind van de cyclus wil de wethouder goed in het nieuws komen en voor alles voorkomen dat er zaken naar buiten komen die fout zijn gegaan en waar je politieke tegenstanders in gaan peuren. Wat goed is gegaan kun je als politicus naar voren brengen. Ambtenaren weten meestal dat het begin van de periode de tijd is van grote besluiten en het eind van het afhechten van de laatste losse eindjes.
Terugkijken of je goed op risico’s kon besluiten en handelen op scenario’s
Wat minder gebeurt is het achteraf kijken welke besluiten genomen zijn en wat goed ging. Dat doet Marks altijd. Hij kijkt niet alleen of zijn belegging goed of slecht scoorde, maar vooral of hij had kunnen weten of iets slecht scoorde of dat er een kans lag die zijn team niet zag.
De politieke partijen zouden zo meer kunnen terugkijken naar hun besluiten, maar ook naar hun campagne.
Neem de VVD en FvD, hoe kijken zij terug? Een campagne gericht op de persoon die vervolgens niet in het Europees Parlement kan plaatsnemen is vreemd. Het kan niet anders zijn dat dit komt door de fout van de extrapolatie: hij heeft het in het verleden goed gedaan, dus we houden daar aan vast. Terwijl de ondergrondse stroom een toename is van de beweeglijkheid. Disruptie wordt de norm. Het lijkt wel of Forum voor Democratie zo in de winning mood was dat ze vergaten rekening te houden met het vertrek van kiezers. De VVD zal de premierbonus hebben willen meenemen.
Verder stemmen mensen op een persoon. Hoe kan het bijvoorbeeld dat de SP zo sterk de aandacht richt op Frans Timmermans en daar geen eigen persoon tegenover heeft gezet? Het spotje trok zeker de aandacht, maar keken ze goed naar de risico’s van hun spotje? En handelden ze daar op?
Kijken of je rekening houdt met de toekomst
Eigenlijk bekijkt de politiek vooral de uitkomst: een succes was blijkbaar een goede beslissing, een falen een slechte beslissing. Zo kijken beleggers niet naar besluiten. Een van de belangrijkste eigenschappen voor een succesvol belegger is het besef dat hij de toekomst niet kent. Hij mag dan ook beslissingen nemen die slecht uitpakken, als daar maar andere, positievere, tegenover staan. Hij moet bovendien geduld hebben en oog voor risico’s. Hij kijkt bij beslissingen dus beter en probeert er lessen uit te halen om beter voorbereid te zijn op de toekomst:
- Had ik de risico’s goed in beeld en hoe doe ik dat de volgende keer?
- Kon ik handelen toen een van de slechtere scenario’s bleek uit te komen?
- Waarom heb ik een bepaalde kans niet gezien en hoe zorg ik dat ik die wel zie?
Dat soort evaluatiesessies zou ik wel eens willen doen met wethouders. Hier kan iets uit gehaald worden over de omgevingsgevoeligheid van het ambtenarenapparaat, de invloed van risicomijdend gedrag of juist teveel aan risico. Welke kansen zagen andere gemeenten wel, die de eigen gemeente niet zag? Politiek gaat heel vaak over belangen en politieke standpunten, maar het bereiken van resultaten gaat over het inschatten van reacties van de omgeving en daar op voorbereid zijn.