Gebruik de denkhoeden van De Bono
In de ene organisatie past een methode voor besluiten dan in een andere. Ik merkte dat toen ik in Turkije les gaf over samen besluiten. Het is natuurlijk een andere cultuur en de ene methode slaat meer aan dan de andere. Maar toen ik een oefening met de denkhoeden van De Bono had gedaan was het enthousiasme overduidelijk: dit helpt ons!
Ik had de methode gebuikt om ruimte te maken voor meer creativiteit en het voorkomen van een tunnelvisie.
De methode werd bedacht door Edward de Bono. Hij wilde stimuleren dat mensen vanuit verschillende invalshoeken naar een probleem kijken. Hij noemde dat lateraal denken.
De hoeden werken het best in verschillende ronden van discussie. Het kan gedaan worden in een groep tot een grootte tot tien personen. De eerste ronde gebruik je de rode hoed. Die ronde moet iedereen vanuit zijn of haar emotie reageren. Sommige mensen starten met de witte hoed, waarbij je uitgaat van neutrale cijfers en harde informatie, maar ik heb gemerkt dat starten met de rode hoed veel emoties in volgende ronden voorkomt.
Rode hoed: in deze ronde moet iedereen reageren vanuit de onderbuik, wat is de eerste primaire emotionele reactie?
emotie en intuïtie: Je reageert op ingevingen en associaties (zonder een reden te hoeven geven).
De tweede ronde pak je een andere hoed. De volgorde is vrij, deze volgorde hanteer ik graag:
Witte hoed
objectieve feiten en cijfers: Je gaat uit van neutrale cijfers en harde informatie. Welke gegevens heb je en welke zijn nodig?
Gele hoed
positief en optimistisch: Je bekijkt het van de zonnige kant en je zoekt naar voordelen en kansen
Zwarte hoed
zwartkijkend en pessimistisch: Je bent advocaat van de duivel. Je spreekt negatieve oordelen uit
Groene hoed
creatief: Je provoceert positief, geeft energie en ziet alternatieven, hoe raar ook.
Blauwe hoed
beschouwend, controlerend: Je blijft afstandelijk en kijkt wat er gebeurt tussen de hoeden, dirigeert naar conclusies.
Je kunt ook de hoeden verdelen over de deelnemers. Elke deelnemer krijgt dan vijf tot tien minuten de tijd om vanuit hun denkrol het probleem en de gesuggereerde oplossingen te bekijken. De persoon met de blauwe hoed is dan de voorzitter.
Door de rollen te verdelen stimuleer je de verkenning op verschillende manieren. De deelnemers kunnen zich met één aspect van het probleem bezig houden.
Het wordt gemakkelijker om over te schakelen naar een andere manier van denken, zonder dat anderen je er op aankijken. Het was toch je rol om steeds door te vragen naar de objectieve gegevens? Of het was toch je rol om de emoties te zoeken?
Waarom vonden mijn Turkse studenten het zo leuk? Ze gaven aan dat je niet zomaar je baas mag tegenspreken. Als de baas negatief is hoor je zelf ook negatief te zijn, is de baas positief, dan ben je dat zelf ook. Maar door deze rollen krijg je meer ruimte en krijgt de baas veel meer te horen!