Ik maak het mee met mijn kinderen. Mijn zoon moest verzinnen wat zijn doelstellingen zijn voor een maatschappelijke stage. Vervolgens wordt netjes voor alle komende toetsen geleerd, maar dat stuk met die doelstellingen komt er maar niet. En zonder doelstellingen geen stage en de stage is verplicht. Vanwaar dat uitstelgedrag? Daar heeft hij toch zelf heel veel last van? Hoe dom kun je zijn?
Het eerste goede nieuws is: uitstel is niet per se een vorm van luiheid of zelfdiscipline. Je kunt met jaloezie kijken naar mensen die hierin veel gedisciplineerder zijn dan jijzelf, maar dat is niet terecht. Je lost ook niets op door jezelf luiheid te verwijten. Het is zinloos uitstellers naar cursussen voor time-management te sturen. Er is iets anders aan de hand dan slechte planning.
Uitstellen heet ook wel procrastinatie. Het is niet alleen afgeleid van het latijnse procrastinare. Het is ook afgeleid van het oude Griekse akrasia — iets doen tegen je eigen goede oordeel in. Psychologen vergelijken het met zelfpijniging. We weten dat het dom is, maar we doen het toch. Dat lijkt onverklaarbaar. Maar psychologen noemen het een vorm van “coping”, omgaan met vervelende emoties.
Je start met een leeg papier en wil aan de slag, maar je wordt beperkt door vervelende emoties. “Ik kan dit helemaal niet”. Of “Als ik hier niet uitkom heeft dat heel nare gevolgen”. “Hoe is het mogelijk dat anderen aan de slag gaan en dat ik zelfs niet weet hoe ik hiermee starten moet?”
Het gevolg is dat je overmand door die nare emoties liever iets anders oppakt dat ook moet gebeuren. Je merkt dat je wel die toets leert en dus zakt de emotie dat je iets niet kunt weg. Even opgelost. Maar zodra je de taak weer op moet pakken, komen de emoties nog feller terug. Het eerste uitstel heeft tot gevolg dat de druk om het opnieuw uit te stellen groter wordt. Je hoopt dat anderen de moeilijke opdracht die je kreeg vergeten en dat het zo verdwijnt. Een heel domme strategie die op de lange termijn schadelijk is.
Procrastinatie is daarmee een mooi voorbeeld van een beroemde bias: “present bias”, we zijn als mensen gemaakt om korte termijn behoeften de voorkeur te geven boven behoeften voor de langere termijn.
Hoe doorbreek je dan het uitstel?
Eerste is om te kijken of je de grote taak waar je tegenop ziet in stukjes kunt hakken. Je hakt je taak in stukjes en gaat met het eerste stukje aan de slag. Al stel je anderen maar de vraag: hoe zou jij het aanpakken? Of al hakt je je taak maar in stukjes en denk je na hoe je de eerste daarvan wel kunt aanpakken. Je doet al iets en de negatieve emotie wordt wat minder.
Een andere strategie is alle drempels om er mee aan de slag te gaan weghalen. Ik leg vaak mijn belastingformulier bovenop mijn bureau. Zodat ik eerst mijn kwartaalaangifte invul.
Ook kun je kijken naar korte termijn beloningen. Je hoeft niet meteen alles op te lossen, maar zoekt bijvoorbeeld eerst hoe iemand anders het aanpakte. Dan hoef je niet stil te staan bij je onvermogen. Of beloon jezelf als je de eerste stap hebt gezet, door je te belonen met chocolade als je de mail hebt gestuurd naar vier mensen om hen te vragen hoe zij het zouden aanpakken.
Uitstel levert meer problemen op dan vertraging in de planning. De negatieve emoties kunnen een grote invloed hebben op de rest van je werk en uiteindelijk de organisatie. Er zijn ook mensen die daarom mindfullness propageren juist om de emoties aan te pakken.
Met dank aan Why You Procrastinate (It Has Nothing to Do With Self-Control) NYT 25 maart 2019
Mooi stuk Hein. Kende je deze al? https://www.ted.com/talks/tim_urban_inside_the_mind_of_a_master_procrastinator?utm_campaign=tedspread&utm_medium=referral&utm_source=tedcomshare